De Kasteelmoord: poging twee

André Gyselbrecht zuchtte diep toen hij in Brugge 27 jaar cel kreeg. © a-DC
Laurens Kindt

Het proces over de Kasteelmoord moet vanaf maandag helemaal overgedaan worden voor het hof van beroep in Gent. Ruim zeven jaar na de moord op kasteelheer Stijn Saelens zal het doek wellicht dit jaar nog vallen over een van de meest ophefmakende West-Vlaamse moordzaken. Wat moeten we verwachten van de herneming van het proces? Een antwoord op vier vaak gestelde vragen.

Waarom opnieuw?

Het antwoord is eenvoudig: omdat het kan en omdat zowat iedereen beroep heeft aangetekend. Velen hadden het graag anders gezien, maar het proces over de moord op Stijn Saelens werd niet voor het hof van assisen gevoerd maar voor een correctionele rechtbank. En dus kan er – anders dan bij assisen – beroep aangetekend worden. Vrij snel na het vonnis van de Brugse correctionele rechtbank op 18 april vorig jaar beslisten de advocaten van André Gyselbrecht en Evert de Clercq dan ook om dit te doen. Het Brugse parket volgde vrij snel en tekende meteen beroep aan tegen de veroordelingen van alle vier de beklaagden. Daardoor moet het hele proces opnieuw gevoerd worden.

Ter herinnering: André Gyselbrecht en Evert de Clercq kregen beiden 27 jaar cel, Pierre Serry 21 jaar cel en Roy Larmit 15 jaar cel. Het parket had voor alle betrokkenen veel zwaardere straffen geëist. De beklaagden, André Gyselbrecht voorop, vonden de uitgesproken straffen dan weer veel te streng. “Men heeft in Brugge wel geoordeeld, maar geen recht gesproken. De straf was buiten proportie”, vindt advocaat Johan Platteau, de advocaat van de dokter uit Ruiselede.

Wat staat er op het spel?

De inzet in dit tweede luik van het Kasteelmoordproces is hoog, voor alle betrokkenen. In de eerste plaats voor André Gyselbrecht. De dokter uit Ruiselede zat voor de moord op zijn schoonzoon ondertussen al vijf jaar en vier maanden voorhechtenis uit en verblijft momenteel nog altijd in de gevangenis van Beveren. Als hij van de drie raadsheren dertig jaar cel krijgt, dan moet hij de helft daarvan uitzitten. In dat geval is hij, met inbegrip van de voorhechtenis, ten vroegste in 2029 vrij. Tegen dan is de dokter 78 jaar. Slagen zijn advocaten erin om de straf onder de grens van dertig jaar te houden, dan geldt het principe van één derde. Concreet: van de 27 jaar cel die hij nu opgelegd kreeg, moet André Gyselbrecht er zeker negen jaar uitzitten. Min de voorhechtenis, is hij binnen een kleine vier jaar terug op vrije voeten. Maar zijn advocaten willen dat het nog sneller gaat. “Ik hoop dat er een groot stuk van de straf af gaat en dat André de straf krijgt die hij verdient. Wat mijn cliënt gedaan heeft, heeft hij niet gedaan voor zichzelf of voor het geld. Hij deed het omdat zijn kleinkinderen in groot gevaar zouden zijn, mochten ze met hun vader naar Australië geëmigreerd te zijn.”

Kasteelheer Stijn Saelens.
Kasteelheer Stijn Saelens.© a-FVE

Maar ook voor de drie andere beklaagden staat er veel op het spel. Pierre Serry kreeg met 21 jaar cel een vrij milde straf opgelegd, gelet op het feit dat hij in het dossier gezien wordt als de man die alles regelde én dat het lijk van Stijn Saelens uiteindelijk begraven werd nabij zijn boshutje in Aalter. In het Gentse hof van beroep kennen ze Serry goed, de man is er al meermaals veroordeeld voor allerlei feiten. Evert de Clercq, die ondertussen met Walter Van Steenbrugge een nieuwe advocaat onder de arm nam, gaat ondanks zijn zware veroordeling opnieuw voor de vrijspraak. Roy Larmit, die erbij was toen zijn oom Ronnie Van Bommel kasteelheer Stijn Saelens doodschoot en meehielp om het lichaam te dumpen, kreeg van de rechtbank dan weer ‘slechts’ 15 jaar cel. Het parket wil voor hem een strengere straf, hijzelf vraagt de vrijspraak voor de moord en pleit enkel schuldig voor het verbergen van een lijk.

Wordt het proces weer een marathon?

Zowat alle waarnemers en betrokken waren het er over eens: de manier waarop dit proces aangepakt werd, was absoluut geen reclame voor de goede werking van justitie. Busladingen supporters van André Gyselbrecht die probeerden om de beslissing te beïnvloeden over welke rechtbank het proces zou behandelen. Een eindeloze reeks wrakingen van speurders en onderzoeksrechters om het onderzoek te beïnvloeden. Een zo mogelijk nog langere lijst van incidenten op de zittingen, met tussenkomsten van de stafhouder en lange schorsingen tot gevolg. Het proces in eerste aanleg startte officieel op 9 maart 2017 en eindigde maar liefst dertien maanden later, op 18 april 2018. Wanneer dan na het vonnis meteen van alle kanten beroep wordt aangetekend, kan men zich terecht de vraag stellen wat de zin van deze eerste episode was. Dat het in graad van beroep niet zo’n vaart zal lopen, is onmogelijk te voorspellen. Met voorzitter Koen Defoort krijgt het proces nu wel een voorzitter die van wanten weet. Defoort leidde al tientallen assisenprocessen in goede banen waaronder het monsterproces tegen Kim De Gelder. Voor het Kasteelmoordproces-in-beroep werd exact één week uitgetrokken. Vrijdag zal het hof de zaak normaal gezien al in beraad nemen. Een arrest wordt dan een tweetal maanden later verwacht, dus nog voor de zomer.

Is dit nu het einde?

Mogelijk wel, wellicht niet. Net zoals bij een assisenproces, of gelijk welk ander proces, bestaat de kans dat één of meerdere partijen na afloop beslist om tegen het arrest cassatieberoep aan te tekenen. Dan moet die partij het wel aannemelijk maken dat er zich doorheen de procesvoering procedurefouten hebben voorgedaan. Als het Hof van Cassatie dit aanvaardt, dan kan ze de zaak opnieuw verwijzen naar een ander hof van beroep. Wie deze zaak van bij het begin gevolgd heeft, weet dat de verbetenheid en de overtuiging in het kamp van André Gyselbrecht groot is. Daar wordt niet op een (dure) procedure meer of minder gekeken. In het verleden niet, tijdens de behandeling in Brugge niet en dus wellicht ook in de toekomst niet. Als de strafmaat voor André Gyselbrecht niet aanzienlijk zakt, laat het zich dan ook raden dat er cassatieberoep zal aangetekend worden.

De zaak in een notendop

De feiten

Op 31 januari 2012 vond Elisabeth Gyselbrecht een kogelhuls en een bloedspoor aan de inkomhal van kasteel Carpentier in Wingene, waar ze samen met Stijn Saelens en hun vier kinderen woonde. Telefoontaps zetten de speurders al snel op het spoor van haar vader André, die al lang in onmin leefde met zijn schoonzoon omwille van een nakende verhuis naar Australië en een verdenking van incest. André Gyselbrecht belandde, net als zijn boezemvriend Pierre Serry, in de cel. Op 17 februari werd het lichaam van Stijn Saelens ontdekt in een put in het bosje van Pierre Serry. Jarenlang hield André Gyselbrecht vol dat Stijn Saelens alleen ‘een lesje’ moest krijgen, pas op het proces zelf bekende hij dat hij wel degelijk een moordopdracht had gegeven.

De beklaagden

André Gyselbrecht: schoonvader van Stijn Saelens en opdrachtgever van de moord. Bekende zijn aandeel op het proces, maar wil een lagere straf. Kreeg 27 jaar cel.

Pierre Serry: voormalige boezemvriend van André Gyselbrecht. Ging in opdracht van Gyselbrecht op zoek naar uitvoerders voor de moord. Kreeg 21 jaar cel.

Evert de Clercq: ondernemer uit het Zeeuws-Vlaamse IJzendijke. Hij zou de uiteindelijke uitvoerder van de moord, de ondertussen overleden Ronnie Van Bommel, geronseld hebben. Kreeg 27 jaar cel.

Roy Larmit: neefje van Ronnie van Bommel. Was erbij tijdens de moord en hielp het lijk begraven. Houdt vol dat hij niet wist wat zijn oom van plan was. Kreeg 15 jaar cel.