Duffe bibliotheken? Niet in West-Vlaanderen

Nicolas, Abigail en Aidan Jacobs komen samen met mama Tamara Vandenbussche verschillende keren per week naar de bib om boeken te ontlenen. © Davy Coghe
Ilse Naudts

Workshops, nocturnes, gezinsdagen. Het programma van de boekenbeurs, die nog tot 11 november loopt, toont ons dat boeken allesbehalve saai hoeven te zijn. En dat hebben onze West-Vlaamse bibliotheken al lang begrepen. Al mag het wettelijk, de gemeenten in onze provincie denken er voorlopig niet aan om hun bibliotheken af te bouwen. Meer zelfs, verscheidene steden en gemeenten maken plannen om de bib uit te bouwen en te combineren met andere functies. Dat blijkt uit een rondvraag van onze krant. In Jabbeke sluiten sport en cultuur op elkaar aan, in Oostende draait het leescafé op volle toeren en in Wielsbeke ontleen je binnenkort boeken in een kerk.

In tutu of voetbaloutfit boeken ontlenen in Jabbeke

De bibliotheek van Jabbeke is allesbehalve een duffe, stille ruimte. Vlakbij de sport- en vergaderzalen en naast de buitenschoolse kinderopvang staan de boeken uitgestald in een open ruimte met grote glaspartijen. Wie wil, kan zelfs zonder te ontlenen een boek, tijdschrift of krant meenemen en dat in de cafetaria of een andere ruimte in het vrijetijdscentrum lezen.

Dinsdagavond 17.45 uur. In voetbaluitrusting komen enkele kinderen nog wat boeken halen. Door de scanner, snel in de sportzak en dan door de gang rennen om op tijd te zijn voor hun training in de zaal. Een mama komt haar kinderen in de naschoolse opvang ophalen en passeert ook nog even in de bib. Terwijl haar kroost richting het hoekje met de strips stormt, bekijkt zij het rek met de nieuwste literaire aanwinsten.

In het vrijetijdscentrum van Jabbeke lopen sport en cultuur naadloos in elkaar over. De bibliotheek ligt vlak naast de ingang van het centrum en is alleen afgescheiden door een grote glazen wand. Via enkele computers kan je zelf je materiaal ontlenen. Het detectiesysteem bevindt zich aan de uitgang van het complex. Dus niet aan de uitgang van de bib waardoor je met je boek, tijdschrift of krant overal in het gebouw kan gaan zitten: rustig in de cafetaria met een koffietje of op een bankje naast het sportveld om ondertussen je sportende kroost gade te slaan.

Jente is helemaal verdiept in haar Kampioenen-strip. Ook zus Tiebe kruipt na de balletles nog even bij mama Lies Vanhaecke op de schoot met een boek. (Foto's Davy Coghe)
Jente is helemaal verdiept in haar Kampioenen-strip. Ook zus Tiebe kruipt na de balletles nog even bij mama Lies Vanhaecke op de schoot met een boek. (Foto’s Davy Coghe)© Davy Coghe

Kleuterjuf Lies Vanhaecke bekijkt met dochter Jente (7) wat boekjes terwijl de andere dochter Tiebe (7) in de balletles zit in de danszaal van het vrijetijdscentrum. “Terwijl zus danst, spenderen wij tijd tussen de boeken. Ideaal, toch? Momenteel ben ik als juf even buiten strijd, maar ook voor school kom ik altijd hier de boeken ontlenen”, zegt ze. “Het is zo’n aangename en open ruimte. We komen hier al sinds de kinderen baby zijn en lezen geregeld aan hen voor. Nu hebben ze de wereld van de strips ontdekt.” Jente is verdiept in De Kampioenen in Rio. “Ik lees de strips van De Kampioenen graag omdat ze zo grappig zijn.”

Ook de kinderen van Tamara Vandenbussche uit Zedelgem zijn vaste klanten in de Jabbeekse bib. “We zijn lid in de bibliotheken van Jabbeke, Zedelgem en Gistel”, lacht ze. “Ook in Zedelgem is de sporthal vlak naast de bib. Maar hier in Jabbeke is het nog aangenamer vertoeven. Ik kan hier gerust een hele namiddag blijven. We komen meerdere keren per week. Zelf lees ik graag thrillers en romans. Het is duidelijk dat de kinderen de leesmicrobe van mij mee hebben.”

“Recent plaatsten we nog een schaaktafel en die blijkt een groot succes”

“Elke dinsdag en vrijdag zijn we in de bib, maar soms ook op woensdag en in het weekend”, zegt dochter Abigail. “Zodra de boeken uitgelezen zijn”, lacht mama.

Kinderen Abigail (9) en Aidan (7) komen uit de buitenschoolse opvang. Grote broer Nicolas (11) heeft net zijn crossfittraining afgewerkt. “Vooral bij mij zijn de boeken snel uit”, zegt Nicolas. “Ik zit in het tweede jaar Latijn-STEM en ik ben een van de enigen in de klas die echt boeken leest. Andere klasgenoten vinden ondertitels van series op televisie volgen ook al lezen. Ik lees allerlei boeken graag. En de boeken die ik vroeger leuk vond, raad ik nu aan mijn broer Aidan aan.”

Aidan houdt van graphic novels. “En van de reeks van De geheimzinnige boomhut. In januari komt de achtste uit, denk ik. Ik kan niet wachten om eraan te beginnen.”

“Ik hou meer van meisjesboeken”, pikt zus Abigail in. “Over liefde en vriendschap. Het is leuk dat we ook vanuit de lokalen van de buitenschoolse opvang naar de bib mogen komen. We moeten dan wel een sjaaltje aan, zodat de mensen van de bib ons herkennen en we mogen niet op de computers. Anders worden er te veel spelletjes gespeeld.”

Bibliotheekmedewerkster Tine Deprest is dolenthousiast over de open bib. “Er is hier altijd beweging. En we proberen ervoor te zorgen dat iedereen zich hier welkom voelt. Recent plaatsten we nog een schaaktafel en die blijkt een groot succes. Daarnet was Aidan nog een voetballertje aan het leren schaken.”

“Mensen kunnen de boeken over het hele gebouw meenemen, maar in de praktijk gebeurt dat niet zo vaak”, zegt Tine Deprest. “Hier zijn genoeg gezellige hoekjes om te zitten.”

Ook voor vaste bezoeker Werner Coudyzer (70) hoeft het geen klassieke bibliotheek te zijn. “Ik ben opgegroeid tussen de boeken. Mijn vader was boekbinder. Maar tijdens mijn professionele loopbaan als notaris in Langemark heb ik minder tijd gemaakt voor bibliotheekbezoekjes. Nu kom ik dagelijks. Om kranten of tijdschriften te lezen of me te verdiepen in andere non-fictieboeken over economie, rechten of psychologie. Ook van thuis uit log ik soms in op Gopress om online interessante kranten- of tijdschriftartikels te kunnen raadplegen. De bibliotheek ligt misschien iets verder van het centrum van Jabbeke, maar toch is hier constant beweging: sporters, de boldervereniging, kalligrafen of andere verenigingen die samenkomen in de vergaderzalen.”

“Het leescafé heeft het beste terras van Oostende”

Els Doom en Ivan Wyckaert in het leescafé.
Els Doom en Ivan Wyckaert in het leescafé.© Davy Coghe

Met kleine optredens, boeken-speeddates, een speelhoekje en vooral een supergezellige sfeer lokt het Oostendse Leescafé veel meer dan alleen bibliotheekbezoekers.

“Het is een superdrukke zaterdag”, klinkt het kort na de middag aan de bar van het leescafé in Oostende. “Vaste klanten, nieuwe bezoekers. Al een hele voormiddag is het hier volle bak. De soep is al uitverkocht. Ik heb amper tijd om op te ruimen.”

“Jammer dat de zomer nu voorbij is, want je hebt hier het beste terras van Oostende”, zeggen Laureyn Wyffels en Wim Vanhoorne, vaste bezoekers van het leescafé. “Het bruist hier altijd van het leven. Er ligt speelgoed voor de kindjes, mensen lezen hier de krant en af en toe zijn er ook optredentjes. Ik speel hier soms scrabble met een andere vrouw die ik hier heb leren kennen. Bijna dagelijks komen Wim en ik naar hier. En eigenlijk bezoek ik bijna nooit de bibliotheek”, lacht Laureyn. “Heel zelden, als ik hier op een zaterdag zit en we weten nog niet wat te eten, dan trek ik de bib in en schrijf ik een recept over uit een kookboek.”

In het leescafé in Oostende verdiept Eric Rosseel (rechts vooraan) zich in een boek. Op de achtergrond slaan mensen een praatje of lezen de krant.
In het leescafé in Oostende verdiept Eric Rosseel (rechts vooraan) zich in een boek. Op de achtergrond slaan mensen een praatje of lezen de krant.© Davy Coghe

Aan de tafel naast hen bladert Eric Rosseel door de boeken die hij net ontleende in de bib. “Ik kom wekelijks naar de bib en spring bijna altijd binnen in het leescafé. Meestal lees ik dan de krant.”

Ook Johan Vergaeren en Katrien Couchez genieten van een koffietje. “Ik ben leraar en kom elke dinsdagnamiddag en donderdagnamiddag naar de bib”, vertelt Johan. “Het leescafé biedt echt een meerwaarde. Het is een verzamelplaats voor jong en oud. Deze horecafunctie brengt meer leven in de bib.”

Zijn vrouw Katrien knikt. “Op vrijdag vergaderen we in de zaaltjes hierboven met de collega’s. Daarna belanden we dikwijls hier in het leescafé. Bibliotheek, vergaderzalen, café… er is hier eigenlijk altijd beweging.”

Ook Els Doom, die kleuterleidster is in Gistel, komt wekelijks haar boekenvoorraad halen in de bib. “En nu hebben mijn man Ivan en ik ons bezoekje afgerond met een kommetje soep. Zelf maak ik eigenlijk alleen in de vakanties tijd om te lezen. Maar ik vind het wel leuk dat bibliotheken meer en meer ontmoetingsplaatsen worden. Het helpt om nog meer mensen aan het lezen te krijgen.”

Sint-Laurentiuskerk in Wielsbeke als boekenmekka

Sofie Messeeuw met enkele van haar favoriete boeken in de nieuwe bib. Alles is zo goed als klaar. Nadat het bijgebouw afgewerkt is, kunnen alle 40.000 stukken verhuisd worden.
Sofie Messeeuw met enkele van haar favoriete boeken in de nieuwe bib. Alles is zo goed als klaar. Nadat het bijgebouw afgewerkt is, kunnen alle 40.000 stukken verhuisd worden.© Foto NVR

Tegen de volgende grote vakantie zouden alle 40.000 stukken van de Wielsbeekse bibliotheek verhuisd moeten zijn naar de tussenverdieping van de kerk.

Sofie Messeeuw (40) is een geregelde bibliotheekbezoeker. Ze probeert elke maand 2.000 bladzijden te verslinden. “Al mijn hele leven is boeken lezen mijn grootste hobby. Ik kan me volledig laten meeslepen door een verhaal. Dat probeer ik ook over te brengen naar mijn kinderen. Tot een half jaar geleden liet ik hen dagelijks enkele bladzijden lezen. Helaas hebben computer en tv de strijd van mij gewonnen”, glimlacht ze.

Sofie is leerkracht Nederlands in het Klein Seminarie van Roeselare. Ook daar probeert ze de leerlingen aan het lezen te krijgen. “Een dag niet gelezen, is een dag niet geleefd. Ik hou een eigen boekenlijst bij en baseer me op auteurs die ik graag lees. Daarnaast volg ik van nabij op welke de nieuwe boeken zijn en ik doe zelf ook suggesties bij de bibliotheek”, geeft ze aan.

Vanaf volgend jaar ontleent Sofie boeken in de Sint-Laurentiuskerk. De ruimte waar de boeken en dvd’s moeten komen, is zo goed als klaar. Het bijgebouw is men nu aan het afwerken. Sofie vindt dat de nieuwe bib er veelbelovend uitziet. “Nu is de bibliotheek veel te klein en ontbreekt er charme en gezelligheid. Ik vind dat een moderne bibliotheek bijvoorbeeld enkele zeteltjes mag hebben. Er zal nu ook ruimte zijn voor voorleesmomenten of poppenkasten. Een bib is veel meer dan boeken alleen”, vindt Sofie.

Ook bibliothecaris Nele Verfaille ziet dat een bibliotheek evolueert van een uitleenfabriek naar een ontmoetings- en belevingsplek. “De boekenruimte in de huidige bibliotheek is verzadigd en er is geen plaats voor mindervaliden of kinderwagen. Kortom, het is geen plek voor ontmoeting”, zegt ze. Momenteel is er een klein leeszaaltje. Het is de bedoeling dat er in de nieuwe bib een echt leessalon komt, waar plaats is voor een gezellige babbel. “Ook moeten mensen via hun eigen smartphone in de bib digitale kranten kunnen raadplegen. Eventueel komt er voor de kinderen en jongeren zelfs een gamehoek. Daarvoor zijn we de plannen aan het bekijken. Verandering wil bij ons zeggen dat we meegaan met de tijd, dus ook nieuwe media willen aanbieden.” (NVR)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier